Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

HIS202- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι (19ος ΑΙΩΝΑΣ - 1940) (ΕΞΑΜΗΝΟ 3Ο)

Περιγραφή Μαθήματος

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι, 19ος αιώνας-1940

Κωδικός: HIS202

Εξάμηνο: Α΄

Διδάσκοντες:  Μ. Ρηγίνος - Ευγ. Μπουρνόβα

Αντικείμενο του μαθήματος είναι ο οικονομικός μετασχηματισμός της Ελλάδος από την συγκρότησή της ως κράτος μέχρι την είσοδό της στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Πρόκειται για την πορεία μιας χώρας  που από φτωχή και αγροτική επιχειρούσε να μετασχηματισθεί, άλλοτε με μεγάλα επιτυχημένα άλματα και άλλοτε με οδυνηρές οπισθοδρομήσεις, σε μια σύγχρονη οικονομία δυτικού τύπου.  Μια πορεία, που ήταν στενά εξαρτημένη από το συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές οικονομικό περιβάλλον  και  παράλληλα επηρεάστηκε, και σε σημαντικό ποσοστό διαμορφώθηκε, από μια σειρά εσωτερικούς πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες.  

Στις διαλέξεις εξετάζονται, σε μια θεματική προσέγγιση, οι πληθυσμιακές αλλαγές που γνωρίζει η Ελλάδα στα χρόνια αυτά, οι μεταβολές στην αγροτική οικονομία και κοινωνία και πιο ειδικά τα βασικά δημογραφικά μεγέθη της χώρας κατά τον πρώτο αιώνα της ύπαρξής της, οι διαδικασίες εμπορευματοποίησης του αγροτικού προϊόντος, οι μεγάλες θεσμικές αλλαγές που καθόρισαν την πρόσβαση στη γη, η κοινωνική διαστρωμάτωση στον αγροτικό κόσμο, η εμφάνιση των πρώτων βιομηχανικών μονάδων στις πόλεις και οι δυσκολίες εκβιομηχάνισης της ελληνικής οικονομίας. Σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση καταλαμβάνουν τα δημόσια οικονομικά και ο ρόλος του κράτους στην οικονομία, οι οικονομικές πολιτικές κλπ. Τελικός σκοπός δεν είναι άλλος από την κατανόηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών παραμέτρων που προσδιόρισαν τη διαδικασία της οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της περιόδου 1830-1940.

Περιεχόμενο

Ο αγροτικός κόσμος, 1830-1940

-η πρώτη αγροτική μεταρρύθμιση  και η κορινθιακή σταφίδα

-τα τσιφλίκια της Θεσσαλίας  και το αγροτικό πλεόνασμα

-η δεύτερη αγροτική μεταρρύθμιση, η μικρή ιδιοκτησία και η αποκατάσταση των προσφύγων

-οι μεγάλες δημογραφικές αλλαγές και τα βασικά δημογραφικά μεγέθη

-η κρίση του 1929 και ο καπνός, η ίδρυση της ΑΤΕ και το δίχτυ προστασίας των αγροτών.

- οι διαφορετικοί τύποι αγροτικής εκμετάλλευσης και καλλιεργειών ανάλογα με τις γεωγραφικές συνθήκες αλλά και τις στρατηγικές του αγροτικού νοικοκυριού.

Οι κύριοι σταθμοί της νομισματικής ιστορίας.

Η δημοσιονομική κατάσταση του ελληνικού κράτους και ο εξωτερικός δανεισμός

Η οικονομία και η εκβιομηχάνιση τον 19ο αιώνα

-βιοτεχνίες της υπαίθρου και πόλεις

-απαρχές της εκβιομηχάνισης και ύφεση

-ανάκαμψη και δεύτερη εκβιομηχάνιση

Η ελληνική βιομηχανία τον 20ο αιώνα

-οι κεφαλαιούχοι και τα προβλήματα διαμόρφωσης ενιαίας αγοράς

-οι επιπτώσεις των πολέμων στην ελληνική οικονομία-η βιομηχανική ανάπτυξη της δεκαετίας του 1920 και η επαγγελματική αποκατάσταση των προσφύγων

-Η μεγάλη ύφεσης και η εποχή της αυτάρκειας 1929-1940

 

H αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται με δύο προόδους κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και την τελική εξέταση.

 

Διδακτικά Βοηθήματα

Β. Κρεμμυδάς (Διευθ.), Εισαγωγή στη Νεοελληνική Οικονομική Ιστορία (18ος-20ος αιώνας), Αθήνα 1999, εκδ. Τυπωθήτω-Γ.Δαρδανός.

Κ. Κωστής και Σ.Πετμεζάς (επιμέλεια), Η ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας κατά τον 19ο αιώνα (1830-1914), Αθήνα 2005, εκδ. Αλεξάνδρεια.